Günebakan Kadın Derneği olarak “Yasalar Uygulansın, Kadın Danışma Merkezleri ve Kadın Sığınma Evleri Açılsın Projesi” kapsamında Mersin Büyükşehir Belediyesi ve Merkez İlçe Belediyelerinin Mevcut Hizmet Durumu ışığında Kadına Yönelik Şiddetin önlenmesi ve Kadınların Güçlendirilmesi Alanına ilişkin ön rapor
BAŞLARKEN
Öncelikle ‘’ Yasalar Uygulansın Kadın Danışma Merkezleri ve Kadın Sığınma Evleri açılsın’’ adıyla yürüttüğümüz projenin, Sivil Toplum Destek Vakfı Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Fonu ve Turkey Mozaik Foundation eş finansmanı ile desteklenmiş olmasından dolayı her iki kuruma Günebakan Kadın Derneği ve Mersinli kadınlar olarak teşekkür ediyoruz.
Proje, 2012 yılından bu yana belediyeler kanunu madde 14 de yer alan ‘’100.000 üzeri nüfuslu belediyeler sığınma evleri açar’’ maddesinin Mersin Belediyeleri tarafından uygulanmasını, açılmış ve açılacak olan merkezlerin kadınlar açısından etkili ve verimli olmasını hedeflemiştir. Aynı zamanda Mersin Büyükşehir, Akdeniz, Mezitli, Toroslar, Yenişehir Belediyeleri ile STK’lar arasında iletişimin gelişmesi amaçlanarak sığınma evleri, danışma merkezleri ve bağlı hizmetlerinin geliştirilmesinde sürdürülebilir iş birliği hedeflenmiştir.
Neden Bu Çalışmaya İhtiyaç Duyuldu?
Mersin’de Büyükşehir Belediyesi ve Tarsus Belediyesi hariç diğer belediyelerce henüz sığınma evleri açılmamıştır. Avrupa Konseyi üye ülkelerin kadın sığınma evleri ile ilgili standartlarına göre sığınma evlerinin kapasitesi her 7500 nüfusa karşılık bir kalacak yer olması şeklindedir. Bu durumda yaklaşık yarısı kadın olan 2.000.000 nüfuslu Mersin ili için sığınma evleri yatak kapasitesi toplamda en az 135 kişi kapasiteli olmalıdır. Var olanlar ise toplamda 77 yatak kapasitelidir.
Umut Vakfının oluşturduğu “2019 Kadın Cinayetleri Haritasına baktığımızdaacıklı bir tablo görmekteyiz. Tüm ülkede herkesin bu son olsun dediği, yüreklerimizi yakan Özgecan’dan bu yana, yani 2015 yılından 2020 yılına kadar 2.324 kadın öldürülmüştür. Rapora göre Akdeniz Bölgesi en çok kadının öldürüldüğü ikinci bölge, Mersin ise en çok cinayet işlenen iller arasında 13 olayla 11. sırada yer almıştır ve cinayetler çoğunlukla süregiden bir şiddetin ardından gelmektedir.
2020 yılını ‘kadın koruma yılı’ ilan eden İçişleri Bakanlığı 81 ilin valiliğine sorumluluklarını yerine getirmesi için bir genelge yollamıştır. Genelgede, kadına yönelik şiddetle mücadelede yükümlülüğü bulunan tüm kamu kurum ve kuruluşları ve görevlilerce sorumluluklarını gecikmeksizin yerine getirmeleri ve topyekûn mücadele gerekliliğinin önemi vurgulanmıştır. Belediye Kanunu gereğince büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100.000 üstü olan ilçelerde kadın konukevleri açılıp/açılmadığı hususunda İçişleri Bakanlığı müfettişlerince denetimler yapılacağının altı çizilmiştir. Ancak yapılması gerekenlerin gerçekleşmediğini üzülerek görüyoruz.
Kadının yaşam hakkı, can güvenliğinin sağlanması hayati önemde ve birincil sorundur. Sığınma evleri kadınların hayatta kalması için önemli bir araçtır ve nicelikleri yanı sıra nitelikleri de çok önemlidir. Kadınlara yeterli düzeyde korunma ve sığınma imkânı tanırken, bu süreçte kadınları ve çocuklarını travmalardan koruyacak ve güçlendirecek hizmetler vermesi de önemlidir. Çünkü sığınma evleri kadının şiddetten uzaklaşıp şiddetsiz bir hayat kurması için güçlenmesi gereken bir mola yeridir aynı zamanda.
Kadın Adayları Destekleme Derneği’nin (KA-DER) yaptığı bir araştırmaya göre, hane içinde şiddete uğrayan her yüz kadından on sekizi, kendi yaşamlarını kurana kadar korkusuzca ve rahat yaşayabilecekleri adresi gizli, güvenli bir sığınma evinin var olması halinde yararlanmak isteyeceklerini belirtmektedirler. Bu bir kamu hizmetidir ve kadın vatandaşların kaliteli yaşam için kaliteli hizmete erişmeye hakkı vardır. Yerel yönetimlerin sığınma evleri yanı sıra danışma, psikolojik ve hukuksal destek merkezleri, kriz hatları kurması, şiddet uygulayıcısı erkeklerin rehabilitasyonu ve eğitiminde sorumluluk üstlenmesi ya da bu tür etkinliklerde bulunan örgütlere destek olmaları kapsamlı bir mücadele stratejisidir. Zira cinsiyet temelli şiddetin önlenmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması hiçbir kurumun tek başına çözebileceği bir sorun değildir. Kültürel dönüşümü de gerektiren bu sorun için tüm özel, resmî kurumlar ve sivil toplum örgütleri olarak iş birliği içinde çalışmak durumunda olduğumuz gerçeğiyle karşı karşıyayız.
Aslında biz kadınlar şiddetin olmadığı, sığınaklara ihtiyacın kalmadığı bir dünya istiyoruz. Bunun yolu eşitlikçi bir dünya kurmaktan geçiyor. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin bir sonucu olan kadına yönelik şiddetin toplumsal bir sorun olduğu tüm dünyaca kabul ediliyor. Kadına fiziksel ve ruhsal anlamda zarar veren şiddet aynı zamanda kendilerini geliştirmelerini de engelleyerek, eşitsizliğin sürmesine sebep olmaktadır. Diğer bir deyişle eşitsizlik ve şiddet karşılıklı olarak birbirini beslemektedir.
Birleşmiş Milletler tarafından yapılan Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi’nde Türkiye, 2016 yılında 159 ülke arasında 71. sırada, Dünya Ekonomi Forumu 2017 Küresel Toplumsal Cinsiyet Uçurumu Raporu’nda144 ülke içinde 128. sırada 2019 Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi’nde 153 ülke arasında 130. Sırada bulunuyor. Endekslerde görüldüğü gibi Türkiye gerileme kaydetmektedir. Çünkü ülke genelinde ve de yerel yönetim birimlerinin birçoğunda spesifik olarak “eşitliğe yönelik” çalışma birimleri bulunmamakta; kadına yönelik hizmetler, toplum hizmetleri veya aile hizmetleri içerisinde yer almaktadır. Diğer bir deyişle kadınlara yönelik hizmet modelleri geliştirilirken kadınların güçlenmesi için gereken temel ihtiyaçlarından ve eşitliğe yönelen hizmetlerden ziyade ağırlıklı olarak toplumun kadına atfettiği geleneksel sorumlulukları (kreşler, bakımevleri ve hobi amaçlı aktiviteler vb.) göz önüne alınmaktadır. Bu durumun kadının pratik ihtiyaçlarını çözümünde önemli ama toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik fazla bir etkisi olmadığı vurgulanmaktadır.
Kadın Yurttaşın Yerel Yönetimlerden Hizmet Alma Hakkı
Modern dünyanın en temel değerlerinden biri “insanların doğuştan eşit yaratıldıkları” düşüncesidir. Bir diğeri ise devletin (hukukun) doğuştan eşit haklara sahip olan “insan”lara eşit davranarak onları “vatandaş” olarak kabul etme zorunluluğudur. Ama bu anlayışların pratikte cinsiyet ayrımcılığını yok etmeye yönelmediğini kadınlar her zaman açıkça dile getirmektedirler çünkü hali hazırda bin yıllarca pekiştirilmiş bir toplumsal eşitsizlik mevcuttur.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, Birleşmiş Milletlerin sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin en temel göstergelerinden biri olmasının yanı sıra, toplumu güçlendirmenin temelinde kadın ve erkek eşitliğinin sağlanmasının önemli olduğu gerçeğini de göstermektedir. Toplumsal cinsiyet eşitliği temel olarak, tüm bireylerin cinsiyet temelli ayrımcılığa uğramaksızın toplumsal yaşamın her alanında eşit olarak yer alması, görülebilmesi, güçlenmesi, temsil edilmesi ve katılımı olarak ifade edilmektedir. Bu yaklaşım, bireylerin toplumsal alandaki engellerinin aşılması, görünürlüklerinin artması ve buna yönelik önlemlerin alınması bağlamında önemlidir. (Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, 2008).
TEPAV (Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı) 2016 yılından beri her yıl yerel düzeyde kadın erkek eşitliğini ölçen “81 İl İçin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi” isimli çalışma yürütmektedir. TEPAV çalışmalarının temel amacını; illerin kadın erkek eşitliği konusundaki durumlarını ortaya koyarak değerlendirmek ve yerel düzeyde toplumsal cinsiyet eşitliliğini temel alan sosyal politika üretim sürecinde yol göstermek olarak açıklamıştır. Yapılan araştırmaların sonuçlarını değerlendirmek yerel kurumların daha isabetli politikalar üretmesine ve daha hızlı yol almasına sebep olacaktır.
Toplumsal cinsiyet eşitliği açısından daha iyi konumda bir Mersin için elbette merkezi yönetimlerin görev ve sorumlulukları tartışılmaz. Ancak bu alanda ‘’yerel yönetimlerin de bu sonucu değiştirmeye yönelik önemli güçlerinin olduğu, toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik politikaların ve önlemlerin merkezden çok yerel düzeyde üretilmesinin, toplumsal cinsiyet eşitliğinin ülke geneline yayılması bağlamında kritik bir önem taşıdığı ‘’ görüşü TEPAV raporunda da yer almaktadır.
Toplumsal cinsiyet eşitliği konusunu yerel yönetimler bağlamında konuşmamızın sebebi, günümüzde yerel yönetimlerin demokrasinin temel kurumları olarak görülmeleri, ülke düzeyinde sağlıklı bir demokrasi için, yerel yönetimlerin yüksek katılımcılığa imkân verebilecek yapısıyla eşitliği sağlamada kilit bir konumda olduğu kabulüdür. İçinde bulunduğumuz yüzyılda yerel düzeyde işlemeyen demokrasinin ülke düzeyinde işlemesinin son derece güç olduğu kabul edilmekte ve kentler demokrasinin gerçek mekânları olarak görülmektedir. Bu nedenle haklara erişimin yerel düzeyde başarılı olması çok önemlidir. İnsanların eşitlik ve özgürlüğe erişimleri yerelde daha mümkündür. “Herkes ikamet ettiği beldenin hemşehrisi olduğundan, yönetime katılım ve hizmetlerden yararlanmayla ilgili olarak “hemşehrilik (kenttaşlık) hukuku” çerçevesinde getirilen “hak” tanımının herkesi ve kadınları da gerçek anlamda içerebilmesi için özgül yaşam koşulları dikkate alınmalı, o koşullara uygun katılım ve hizmet düzenlemeleri geliştirilmelidir.
Kadınların eşit yurttaşlar ve kenttaşlar olarak; siyasi, ekonomik, yasal, toplumsal, kültürel haklarını kullanmalarının önünde somut bir engel yok gibi görünse de sonuçta istihdam, siyasi temsil ve gelir istatistiklerinde kadınlar erkeklere göre çok gerilerde duruyor. Türkiye’de kadın hakları konusunda uluslararası normlara oldukça yakın yasal düzenlemeler bulunmasına ve toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik yasa ve mevzuatların uygunluğuna rağmen hakların hayata geçirilmesi ve kadınların engellerinin kaldırılması, yaşam güvencelerinin sağlanması halen sorunlu bir konudur. Bu gerçek yasaların varlığının yetmediğini, kadınların “yasa önündeki eşitliğin” ötesinde desteğe ihtiyaçları olduğunu göstermektedir. Diğer bir deyişle’’ herkese eşit yerel kamu hizmeti ‘’ anlayışı sonuçta eşitlik sağlamamaktadır, yerel hizmetlerin sunumunda kadınların gereksinimleri dikkate alınmalıdır. Eşitsizlik yerel düzeyde ve somut olarak yaşanıyorsa, çok açık bir biçimde görünüyor ki destek mekanizmalarının geliştirilmesine ihtiyaç vardır. Toplumsal fırsatlardan yeterince yararlanamayan birçok toplum kesimi var elbette. Fakat cinsiyetin nüfusun tümünü etkileyen yapısal bir farklılık olduğunu akılda tutmak gerekir.
T.C. Anayasasının 10. Maddesi, belediye kanunun “hemşehri hukuku” başlıklı 13. Maddesi, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrası, 5393 sayılı kanun Belediye Kanunu’nun14./ a ve 14/b maddesi ile ulusal ve uluslararası sözleşmeler toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına yönelik hizmetlere gerekli imkânı tanımaktadır. Belki en önemli olan, yapılacak tüm hizmetlere eşitlik gözlüğüyle bakmayı yöntem olarak kabul edebilmektir.
HAZIRLIK VE İLETİŞİM SÜRECİ
Projemiz kapsamında Mersin Büyükşehir, Akdeniz, Mezitli, Toroslar, Yenişehir belediyeleri ile Aile Çalışma ve Sosyal hizmetler Mersin il müdürlüğünün ilgili birimleri ziyaret edildi.
CEDAW, İstanbul sözleşmesi ve 6284 sayılı yasada alt yapısı var olan, ayrıca belediyeler kanunu madde 14 de yer alan sığınma evleri ve danışma merkezleri için belediyelerin yaptıkları çalışmalar ile ilgili görüş alışverişinde bulunuldu. Projenin; Sığınma evi ve danışma merkezleri açısından olanaklar, sorunlar ve çözümler konusunda birlikte düşünmeyi sağlayacağı, alanda çalışan diğer STK’lar ve yerel yönetimler arasında sorun-çözüm odaklı işbirliğinin gelişmesine fırsat yaratacağı bu durumun sorunların çözümüne önemli katkıları olacağı görüşümüzü paylaştık. Bu anlamda karşılıklı bilgi-veri paylaşımını önemsediğimizi ilettik.
Ziyaretlerin ardından poje için ihtiyaç duyduğumuz bilgilere dair sorular içeren maillerimizi ilgili kurumlara gönderdik.
Proje raporlama çalışmaları için belediyelerden talep ettiğimiz bilgiler ;
| Danışma Merkezleri için; 1. Kadın Danışma Merkezi personelinin sayısı, mesleki ünvanları ve görevleri nelerdir. 2. Danışma merkezi personeli toplumsal cinsiyet eşitliği eğitimi aldı mı? 3. Danışma merkezinde çocuk odası ve görevli personeli var mı? 4. Kadın danışma merkezinde kadınlara hangi hizmetler sunuluyor? 5. 2019 yılına ait başvuru sayısı nedir? 6. 2020 yılı Eylüle kadar olan başvuru sayısı nedir? 7. Kadınların talep ettiği hizmetler ve talep yüzde oranları nedir? 8. Danışma merkezinin fiziki yapısı engelli kadınların (örn; engelli arabasının kullanımı veya görmeyenler için işaretler gibi..) ulaşımına göre düzenli mi? 9. Mülteci veya sığınmacılar için hizmet verme koşulları var mı? ( örn. Tercüman desteği …) 10. Danışma merkezi ile ilgili iyileştirme için belediyenizin bu dönem gerçekleştirilmeyi planladığı eylemler nelerdir? 11. Kadın danışma merkezi hizmetleri hangi iletişim kanalları ile duyuruluyor? Kadın Danışma Merkeziniz Yoksa Kadın Sığınma evi / Konukevi İçin; |
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Mersin İl müdürlüğünden talep ettiğimiz bilgiler;
| Mersin ilinde Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü’ne 2019 yılında başvuran kadın sayısı ve ilçelere göre dağılımı
2019 yılında Mersin Kadın konuk evlerinde kalan kadın sayısı 2019 yılında Mersin için psiko-sosyal ve hukuksal destek için başvuran kadınsayısı 2020 yılında Mersinde koruma kararı verilen kadın sayısı 2020 pandeminin ilk 6 ayında Mersin’de yapılan başvuru sayısı, ilçeler bazında 2020 yılında şu ana kadar Mersin Aile ve Sosyal Politikalar İl müdürlüğüne başvuran kadın sayısı Mersin ilinde ŞONİM’e bağlı Kadın Konuk Ev(ler)inin kişi ve çocuk kapasitesi 2020yılıkorumakararıalınankadınsayısı 2019 yılına ŞÖNİM’ in dahil olduğu kadına yönelik şiddet ve istismar davalarının sayısı |
Talep ettiğimiz bilgiler Büyükşehir belediyesince çabuk ve tam olarak iletilmiştir. Diğer ilçe belediyelerinden cevap alamadık ve birkaç telefon aramamızın ardından bir de posta kanalıyla talep ettik. Ardından üç ilçe belediyesinden istediğimiz bilgilere kısmen cevap aldık. Bir belediyeden hiç cevap alamadık. İhtiyaç duyduğumuz bilgilerin bir kısmı belediyelerin stratejik planları, faaliyet planları, belediye ve yerel haber kaynakları taranarak elde edilmiştir.
Aile Çalışma ve sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü bilgi edinmeyi bakanlık kanalıyla yapmamız gerektiğini belirtmiştir. Bu nedenle Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğünden hem mail hem de posta yoluyla bilgileri talep ettik.
TBMM’ de Kadın-Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonunda (KEFEK) görev alan Mersin Milletvekili Fatma Kurtalan ile projemiz hakkında görüşerek Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından dilekçemize cevap alamadığımızı ilettik. Kendisi Mersin’le ilgili veriler için 2020 Eylül ayında mecliste bir soru önergesi verdi, fakat cevap verilmedi.
Cevap alamadığımız için bilgileri CİMER kanalıyla da talep ettik, bazı sorularımız hiç cevaplanmadı, bazıları kısmen cevaplandı.
Toplumsal cinsiyet temelli çalışan STK’larla toplantı yaparak projeye dair bilgi verdik. Hazırlık sürecimiz ve bilgi edinme ile ilgili sorular, yöntemler, yaşadığımız sıkıntılar ve aldığımız/alamadığımız cevaplar hakkında değerlendirmeler de bulunduk. Proje konusu ile ilgili farkındalığı arttıracak kampanyaları ve çalıştayı iş birliği ile gerçekleştirmeye karar verdik. Bu iş birliğinin izleme ve lobi faaliyetleri ile sürdürülmesi benimsenmiştir.
Ülke genelinde mevcut durum
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı 2018 verilerine göre, Türkiye’de Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü’ne bağlı 2698 kapasitesi olan 110, belediyelere bağlı 741 kapasiteli 32, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne bağlı 1 ve Mor Çatı Sivil Toplum Kuruluşu’na bağlı 1 tane olmak üzere toplam 3 bin 454 kapasiteli 144 kadın sığınma evi bulunuyor.
Sığınma evi açma yükümlülüğü olan 201 belediye mevcut olmasına rağmen belediyelere ait sadece 32 sığınma evi bulunmaktadır.
Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın paylaşımlarında aktardığı üzere sorunun yaygınlığı ulusal ve uluslararası mevzuat tarafından da tanınmaktadır. Bu nedenle mevzuat, merkezi ve yerel yönetimlere kadına yönelik şiddeti önlemeleri ve şiddete maruz kalan kadın ve çocuklara ihtiyaçları olan destekleri vermeleri için bir dizi yetki ve sorumluluk vermektedir. Bu sözleşmelerden Avrupa’daki ilk ve tek bağlayıcı hukuki metin olma özelliğine sahip olan İstanbul Sözleşmesidir, ancak hükümet bu sözleşmeden çekilmeyi hedeflemektedir. Bu sözleşmenin temel ilkelerine göre, taraf devletler kadına yönelik her türlü şiddeti ve ev içi şiddeti önlemek, şiddete maruz kalanları korumak, suçları kovuşturmak, suçluları cezalandırmak ve kadına yönelik şiddetle mücadele alanında bütüncül, eş güdümlü, etkili, iş birliği içeren politikaları hayata geçirmekle yükümlüdür. Yerel yönetimler ise, kadına yönelik her türlü şiddetle mücadele için kapsamlı ve koordineli politikaların hayata geçirilmesinde ve şiddete maruz kalanlara destek ve koruma mekanizmalarının sunulmasında iş birliği yapmaktan ve gerekli tedbirlerin alınmasından sorumludurlar.
Sözleşme’nin en önemli noktalarından biri, kadına yönelik şiddetle mücadelede uzmanlaşmış desteklerin önemine yapılan vurgudur. Sözleşmede uzmanlaşmış destekler tanımı ile sığınaklar, 7/24 hizmet veren telefon yardım hatları, kadın dayanışma merkezleri, tecavüz kriz merkezleri kastedilmektedir.
Mersin’de mevcut durum
2020 yılı verilerine göre nüfusu 1.868.757’dir. Kadın nüfusu 935.389, erkek nüfusu 933.368’dir.
Mersin bilindiği gibi kadın sorunları, şiddet ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğinde çok kritik ve farklılıklar gösteren bir ildir. Çok farklı kültürleri, inançları, farklı ulustan kadınları barındıran bir kenttir. Ülkemizdeki kadın cinayetlerindeki ve kadına yönelik şiddet ve çocuk istismarındaki artışlar yaşadığımız kentte de kendini fazlasıyla göstermektedir.
Mersin İl Emniyet Müdürlüğü Verilerine göre 2020 yılı içerisinde Kades uygulamasından;
Gelen ihbar:1416 / Asıl kabul edilen: 416.
Yine Kadına yönelik şiddetten
Yakalanan:1354 /Tutuklanan: 392 /Adli kontrol: 277 /Serbest bırakılan: 685
2020 yılında Mersin ilinde 13 kadın erkekler tarafından öldürülmüştür (Kadın Cinayetlerini Durduracağız plt).
Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM), 2012 yılında açılmıştır. Mart 2018’de Akdeniz Belediyesi tarafından kadına yönelik şiddete ve madde bağımlılığına karşı toplumsal farkındalık oluşturma toplantısında Mersin Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdür Yardımcısı Çiğdem Göllü Mersin ilinde altı yılda 26 bin 484 kadının şiddete maruz kaldığını ve aile mahkemelerinin tedbir kararı aldığını söylemiştir.
Kentimizde Mersin Büyükşehir Belediyesine ait iki kadın danışma merkezi ve bir 18 kişi kapasiteli kadın konuk evi bulunmaktadır. Toroslar Belediyesine ve Mezitli Belediyesine ait 1 Kadın Danışma Merkezi, Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bağlı iki sığınma evi bir ön kabul merkezi bulunmaktadır. Yenişehir Belediyesi ve Akdeniz Belediyesine ait Kadın Danışma Merkezi ve Sığınma evi bulunmamaktadır. Mersin’de ki sığınma evleri toplam 77 yatak kapasitelidir.
MERSİN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ
1994 yılında Büyükşehir belediyesi statüsüne geçmiştir. Belediye meclisi üyesi; 6 kadın 73 erkektir. Büyükşehir Belediyesi Belediye Meclisinde Kadın ve Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu bulunmaktadır. Kadın Danışma Merkezi ve Kadın Sığınma Evi 2015 yılında Sosyal Hizmetler Dairesine bağlı olarak açılmıştır.
Stratejik Plan
Temel ilke ve değerlerimiz başlığında;
Çocuk ve kadın haklarının yapı taşlarını oluşturan kent ifadesi geçmektedir.
Strateji Geliştirme bölümünde;
Hedef 4-1) Cinsiyeti, yaşı, engelliliği ve sosyo-ekonomik durumu nedeniyle dezavantaj yaşayan kesimleri güçlendiren ve toplumun aktif bireyleri olarak yer almalarını sağlayan hizmet çeşitliliğinin sağlanması ve sunulması
Kadınlara ve çocuklara yönelik eğitim, proje, etkinlik, farkındalık çalışmaları vb. faaliyetler yapılması
2020 yılı performans programında;
Toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadına yönelik şiddetle mücadele kapsamında farkındalık çalışmaları yapılması, kadın istihdamına yönelik meslek edindirme kursları açılması, Kadın Sığınma evi ve danışma ve rehberlik hizmeti verilmesi, kadının güçlendirilmesi ve kadın emeğinin değerlendirilmesine yönelik eğitim, proje, etkinlikler gerçekleştirilmesi ve gönüllülük faaliyetleri yürütülmesi planlanmaktadır denmektedir.
Mersin Büyükşehir Belediyesi Kadın ve Aile Hizmetleri Dairesi Başkanlığı 30/09/2019 tarihinde kurulmuştur.
Kadın ve Aile Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
Kadın ve Aile Hizmetleri Dairesi Başkanlığı tarafından verilen hizmetler belediyenin resmi web sitesinde ve sorularımıza verdikleri cevaplarda aşağıdaki şekilde ifade edilmiştir;
‘’ Farkındalık eğitimleri, Etkinlikler, Doğa yürüyüşleri, Kurslar, Mahalle çalışmaları, Danışma Merkezi, Kadın Konukevi, Kadın Danışma Merkezi terapi faaliyeti, Aile ve Çocuk Merkezi terapi faaliyeti, Mali kaynak yaratma çalışmaları, İstihdam yaratma çalışmaları, Resmi kurum, kuruluşlar ve STK’larla koordineli çalışmalar, Kamp çalışmaları, Kırsal mahalle entegrasyon çalışmaları, Kooperatifleri özendirme ve tanıtma çalışmaları
Kadın ve Aile Hizmetleri Dairesi kurulduktan sonra bir danışma merkezi daha açılmıştır ve şu anda iki danışma merkezi bulunmaktadır. Ayrıca bir de terapi merkezi hizmet vermektedir.
Bu merkezlerden biri Akdeniz ilçesi Ulu Camii karşısında Ulu çarşıdaki merkezde; bir psikolog bir büro görevlisi 2 çalışan bulunmaktadır.
Bu merkezde bir görüşme odası ve bir bekleme salonu ve personeli bulunmaktadır. Ulu Çarşıdaki danışma merkezi engelli vatandaşlar için erişilebilir değildir, ayrıca fiziki koşullarından farklı sıkıntılar da yaşanmaktadır. 2021 yılı içerisinde, engelli vatandaşlar için erişilebilir fiziki koşulları daha iyi bir yere taşınması planlanmaktadır.
Mülteci ve Türkçe bilmeyen kadınlarla iletişim için İngilizce, Kürtçe ve Arapça bilen personel bulunmaktadır. Gerek duyulduğu durumlarda il göç idaresinden ve ilgili derneklerden destek alınmaktadır. ‘’
Kadın Konuk Evi
Mersin Büyükşehir Belediyesi Kadın konuk evi, Kadın ve Aile Hizmetleri Dairesi Başkanlığına bağlı olarak hizmet yürütmektedir.
Kadın konuk evinde kalmakta olan konuklara güvenlik, danışmanlık, psikolojik destek, hukuki destek, tıbbi destek, geçici maddi yardım, iş bulma konusunda destek, kreş, grup çalışmaları, sosyal, sanatsal ve sportif faaliyet hizmetleri verilmektedir. Kadın konuk evinde 18 yatak ve 4 oda mevcuttur
Konuk evinde 1 sosyolog, 2 psikolog, 2 çocuk gelişimcisi, 1 temizlik personeli, 4 özel güvenlik görevlisi görev yapmaktadır.
Konuk evine gelen çocuklu kadınlar için 2 oda ayrılmıştır. Çocuk sayısına göre diğer odalarda duruma göre değerlendirilmektedir.
Konukevinde kalmakta olan kadınlara aylık 150 tl, yanlarında bulunan çocuk başına 50 tl verilmekte ve ayrıca kadınların gıda, kişisel bakım malzemeleri ve giyecek ihtiyaçları karşılanmaktadır
Konuk Evinin fiziki koşulları Engelli kadınlar için uygun değildir. Kapasitesinin arttırılması ve fiziki koşulları daha iyi olan bir merkez olması için mekân değiştirme çalışmaları sürdürülmektedir.
Kadın ve Aile Hizmetleri Dairesi bünyesinde çalışan avukat hukuki danışmalık ve yönlendirme hizmeti vermektedir.
2019- 2020 faaliyetleri başlığı altında duyurulan hizmetler
-Kadına Yönelik Şiddetle mücadele faaliyetler;
MEŞOT’ta bir Kadın Danışma Merkezi açıldı.
25 Kasım etkinlikleri; yürüyüş, panel, söyleşi, film gösterimi öz savunma, akran zorbalığı vb. farkındalık eğitimleri
4287 kadın ve 995 çocuk ile görüşme yapıldı, psiko-sosyal destek gerçekleştirildi. 833 Kadın ve 450 çocuk sığınma evinden yararlandı.
Mersin Büyükşehir Belediyesi, MESKİ ve bağlı şirketlerde çalışan işçiler adına Belediye-İş Sendikası ile imzalanan toplu iş sözleşmesine göre, eğer erkek işçi, kadına ya da çocuğa yönelik şiddet uygularsa iş akdinin feshedilmesi karara bağlandı.
Kadına yönelik şiddetle mücadelede muhtarlara ve halka broşür dağıtıldı.
-Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini sağlamaya yönelik faaliyetler;
8 Mart ekinlikleri; Yürüyüş, panel, resim sergisi, film gösterimi, söyleşi, konserler,Kadınlar için kültür sanat faaliyetleri, Farkındalık eğitimleri, Yerel Eşitlik Eylem Planı hazırlık aşamasında STK’lar ile iş birliği toplantıları , MERKAM aracılığı ile Toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadın hakları eğitimleri , Belediye çalışanlarına Toplumsal cinsiyet eşitliği eğitimleri gerçekleştirildi.
KA DER ile ’Kadın Dostu Kent Taahhütnamesi’ imzalandı.
-Kadının ekonomik güçlenmesine yönelik faaliyetler
Kadın Kooperatifleri, Kırsal mahalle buluşmaları, fotoğrafçılık eğitimleri, söyleşiler, anne çocuk kampları, Farkındalık çalışmaları, meslek edindirme kursları, drama kursları, geziler, kadının ekonomik gelişmesine katkı için kadın kooperatifleri ile iş birliği ve destek politikaları
Dezavantajlı gruplara yönelik 3 tane kreş açıldı.
Stratejik plan hazırlık aşamasında Kadın ve Aile Hizmetleri Dairesi Başkanlığı 82 kurum ve 146 katılımcının katılımıyla çalıştay gerçekleştirdi. Çalıştayda Çocuk, Yaşlı, Genç, Sosyal Yardımlar, Engelliler, Toplumsal Cinsiyet, Mülteciler ve Bağımlılık konularında 8 masa oluşmuştur. Sivil Toplum Kuruluşları, Dernekler ve Kamu Kurumlarının görüşleri ve önerileri alınarak kentin Sosyal Hizmet ihtiyaçlarının tespiti hedeflenmiştir.
AKDENİZ BELEDİYESİ
İlçe Nüfusu2020 verilerine göre 259.381. Kadın;127.492 erkek 131.889
Akdeniz Belediyesi 1994 yılında kurulmuştur.
Belediye meclis üyesi; 5 kadın, 32 erkek, toplam 37 kişiden oluşmaktadır.
Belediye Meclisinde Kadın Erkek Eşitliği Komisyonu bulunmaktadır.
2010 yılında Akdeniz Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü bünyesinde açılmış olan İştar Kadın Danışmanlık Merkezi ve sığınma evi , 2016 yılında kayyum tarafından kapatılmıştır.
2020- 2024 Stratejik Plan
Faaliyet alanları ile ürün ve hizmetlerin belirlenmesi başlığı
Kadın ve Aile Hizmetleri müdürlüğü
1-Psikolojik danışma hizmetleri vermek
2- Aile ve kadınlarla ilgili tüm sosyal, psikolojik, hukuki, kültürel, ekonomik ve eğitsel meselelerin
3- kadına karşı her türlü şiddetle mücadele etkinliklerinin koordine edilmesini sağlamak
4-İlgili kurumlarla koordinasyon içerisinde şiddete maruz kalan aile bireyleri ve kadınlar için kadın konuk evlerinin işletilmesini sağlamak
5-Mülteci ve yerinden edilmiş aile ve kadınlar için gerekli önlemlerin alınmasının koordine edilmesi
6- Aile ve kadın sorunlarını tespit etmek amacıyla saha araştırmaları yapmak ve yaptırmak
Kadın ve Aile Hizmetleri Müdürlüğü Faaliyet Alanı
Belediye resmi web sitesinde ve sorularımıza verdikleri cevaplarda aşağıdaki şekilde ifade edilmiştir.
‘’ Kadın Danışma kapsamında üç çocuk gelişimci ve toplumsal cinsiyet eşitliği eğitimi almış olan bir psikolog, üç sosyolog bulunmaktadır.
Kadın ve Aile Hizmetleri müdürlüğü merkezinde bir çocuk oyun odası ve bir çocuk kütüphanesi yer almaktadır. Merkezde kadınlara yönelik eğitimler, atölyeler, sosyal hizmet yardımları, şiddete yönelik destek ve yönlendirme hizmetleri yer almaktadır.
Başvuru yapan kadınların büyük çoğunluğu psikolojik danışmanlık ve sosyal yardımlar için başvurmaktadır. Fiziki koşullar engelli bireylerin erişimi için uygundur. Mülteci ve sığınmacılara yönelik özel bir çalışma yoktur.
Akdeniz Belediyesi Kamu Tüzel kişiliği ve özgün ihtiyaç ekseninde kadınlarla ilgili tüm sosyal, psikolojik, hukuki, kültürel, ekonomik, ekolojik ve eğitsel meselelerine, Belediye Başkanlığı’nca verilen vekâletnamede tespit edilen sınırlar içinde aşağıda açıklandığı şekilde çözümler getirmekle görevlidir.
Çalışmalarını demokratik, ekolojik, kadın özgürlükçü bakış açısıyla sürdürür. Kadın-erkek eşitliğinin temel bir hak olarak, belediyenin tüm sorumluluk alanında uygulanması ve her türlü ayrımcılığın önlenmesi için sorumluluk alır. Toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinin, belediyenin tüm plan, proje ve çalışmalarına yerleştirilmesi için etkin rol alır. Kadınların ve erkeklerin hizmetlerden eşit yararlanmasını sağlar. Belediye bütçesinin toplumsal cinsiyet eşitliğine dayalı şekilde hazırlanması, gelir ve giderlerin toplumsal cinsiyet eşitliğini geliştirecek şekilde yapılandırılmasını hedefler.Karar alma süreçlerinin tüm aşamalarında kadınların ve erkeklerin dengeli katılımını sağlamakla yükümlüdür. Kadınların statüleri ve yaşam koşullarına dair eşitsizliklerin temelinde yer alan kalıp yargı ve kalıp rollerin tasfiyesi için çalışmalar yürütür.
Akdeniz Belediye Meclisi’nin kabulü ve yetkili merciinin onayı ile ulusal ve uluslararası düzeyde özel veya kamu kurum ve kuruluşları, diğer yerel yönetimler, kadın kurumları, sivil toplum kuruluşları ve üniversiteler ile iş birliği yapar; projelere destek ve finansman kaynağı ile gönüllülerin katılımını sağlar.
Kadına karşı her türlü şiddetle mücadeleyi hedef olarak benimser. Şiddete maruz kalan kadınlar için, şiddet ortamından uzaklaşmak istediğinde geçici olarak kalabileceği sığınak, istasyon, özgür yaşam alanı gibi mekanizmaları oluşturur. Şiddete maruz kalan kadınlara, sosyal, psikolojik, ekonomik ve hukuki destek sunar. Şiddet, istismar, taciz veya tecavüze maruz kalan 18 yaş altı, kız çocuklara dönük koruyucu çalışmalar yapar/gerekli mekanizmaları oluşturur. Şiddet, istismar, taciz ve tecavüzü önleyici refleksleri toplumsallaştırmak için çalışmalar yürütür.
Kadınları cinsiyetlerinden kaynaklı olumsuz etkileyen toplumsal davranışlar, uygulamalar ve yasal düzenlemeleri tespit etme ve bunların değişimi yönünde çalışma yürütür. Geçici barınma ihtiyacı olan kadınlar ve çocukları için, bu alanda sosyal çalışma yürüten ilgili birim ve kurumlarla iş birliği yaparak çözümler üretir. Mülteci ve yerinden edilmiş kadınlar için dayanışma çalışmaları koordine eder. Kadın sorunlarını tespit etmek amacıyla saha araştırmaları yapar. Tespit edilen sorunların çözümüne dönük projeler geliştirir. Kadın emeğinin görünür hale gelmesi, kadın istihdamının arttırılması, kadın kooperatiflerinin ve kadın girişimciliğinin teşvik edilmesi amacıyla bu alanda çalışma yürüten kurum ve kuruluşlarla ortak çalışmalar yürütür. Kadının kaynaklara ulaşımı, çalışma hayatına etkin katılımı, fırsat ve imkanlardan eşit yararlanması, çalışma hayatında kadın-erkek eşitliğinin sağlanması amacıyla tedbirler alır. Kadın sağlığı, üreme sağlığı, bulaşıcı hastalıklar ve benzeri konularda eğitim programları düzenler, koruyucu, önleyici tedbirler alır. Kadınların kültür-sanat çalışmalarına etkin katılımını sağlar, kadınlar için özgün kültür- sanat organizasyonları/festivalleri düzenler. Kadın kütüphanesi ve arşivi oluşturur. Kadınlar için spor alanları düzenler, kadınların spor çalışmalarına katılımını sağlar, çeşitli spor dallarında kadın ligleri oluşturur. Kadınlar için özgün mekânların tasarlanması ve kent planlarının kadınların yaşamını kolaylaştıracak şekilde hazırlanması amacıyla kadınların planlama aşamalarına müdahil olmasını sağlar. Kadın gündemlerinin basında ve kamuoyunda görünür hale gelmesi için çalışmalar yürütür, kampanyalar düzenler.
2019- 2020 yılı Faaliyetler
Kadına yönelik şiddetle mücadele faaliyetler
Psiko-sosyal eğitim seminerleri verilmiştir. Çocuklara, gençlere, yetişkinlere, yaşlılara psikolojik danışmanlık hizmetleri verilmiştir.
Kadının ekonomik güçlenmesi için yapılan faaliyetler
Kadın Emeği Diyarı üretici kadınlar Pazar yeri açılmıştır.
Sosyal destek olarak İhtiyaç sahibi vatandaşlara evde temizlik ve kişisel bakım hizmetleri verilmiştir.
Akdeniz Belediyesinde ait Kadın danışma Merkezi ve Kadın Sığınma Evi bulunmamaktadır
MEZİTLİ BELEDİYESİ
Mezitli ilçesi 2008 yılında kurulmuştur. Nüfusu 194.019 Kadın 99.028, Erkek; 94.991
Belediye meclis üyesi 5 kadın 26 erkek
Mecliste kadın erkek eşitliği komisyonu vardır.
Memur ve sözleşmeli personellerinin cinsiyet dağılımı; %33’ü kadın ve %67’si erkek dir.
Mezitli Belediyesi kadın çalışmaları Kültür Sosyal İşler Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.
Mezitli Kaymakamlığı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’ndan 2016 yılında elde edilen veriler, Mezitli İlçesi’nde yer alan mahallelerde geçici koruma altındaki Suriyeli nüfusun kayıtlı yaklaşık 27000 iken kayıtsız yaklaşık 50000 kişi olduğunu belirtmektedir. Bu durum, 5 yıl gibi kısa bir süre içerisinde, Mezitli’de nüfusun %30 oranında arttığı anlamına gelmektedir. (Mezitli Belediyesi resmi sitesi)
STRATEJİK PLAN 2020-2024
Fen İşleri Müdürlüğü sorumluluğunda;
5.3Faaliyet ve Projeler 1- “Yeni Pazar Yerleri’nin yapılması.
5.3-4-“ Kadın Konuk Evi” yapılması.
5.3-6- “Sivil Toplum Kuruluşları Merkezi’nin yapılması.
Özel ilgi grupları ile sosyal güçsüzlere yönelik sosyal ve ekonomik yardım projelerinin kapsamının geliştirilmesi başlığında Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü sorumluluğunda; Şiddet gören kadın ve çocuklar için psikolojik ve hukuki destek sağlanması
Tespitler: Mezitli ilçesinde yaşayan kadın nüfus oranı, Türkiye kadın nüfus oranının üzerinde olduğundan dezavantajlı gruplar ve özellikle kadınların istihdamına yönelik faaliyetler belirlenmiştir. İhtiyaçlar: Gençlerin, kadınların ve sosyal yardım alanların işgücü piyasasına katılımını sağlamaya yönelik hedef grup, sektör, bölge odaklı aktif işgücü programlarının uygulanması ve kursiyerler ile katılımcıların programlar sonrasında istihdam edilmelerini kolaylaştırmaya yönelik beceriler kazanmaları sağlanacaktır
2019-2020 FAALİYETLER
Kadına yönelik şiddetle mücadele faaliyetleri
‘’Mezitli Belediyesi ve Doğu Akdeniz Belediyeler Birliğinin ortaklaşa hayata geçirdiği Kadın Danışma Merkezi Tece ‘de açılmıştır. Psikolojik, sosyolojik ve hukuksal destek verilmektedir. Kadın danışma Merkezinde görev alan psikolog , sosyolog ve avukatlar gönüllük temelinde hizmet vermektedir. Kadrolu çalışan bulunmamaktadır.’’
25 Kasım etkinlikleri; yürüyüş, resim sergisi,
Belediye İş Sendikası ile yapılan toplu sözleşme ile şiddet uygulayan çalışanların sosyal haklarının eşine verilmesi kararı alındı. Tüm Bel Sen ile yapılan Toplu sözleşme kapsamında sosyal haklardan yararlanan belediye çalışanlarının eşine şiddet uygulaması durumunda, çalışanın sözleşme ile kazandığı sosyal ve mali hakların elinden alınarak şiddet gören eşe verilmesi kararı verildi.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini sağlamaya yönelik Faaliyetler
8 Mart etkinlikleri, resim sergisi, söyleşi, sinema gösterimi, 8 Mart Dünya Kadınlar Gününde kadın çalışanların izinli sayılması, Farkındalık eğitimleri
Kadının ekonomik güçlenmesi için yapılan faaliyetler
Ekonomik bağımsızlığı olmayan ve iş arayan kadınlara istihdam konusunda İŞKUR aracılığıyla ya da diğer kurumsal birimlerle görüşmeleri konusunda yönlendirmeler sağlanmıştır
Meslek kazandırmak amacıyla kadınlara ücretsiz olarak Halk Eğitim Merkezi ile anlaşmalı olarak KOSGEB girişimcilik, aşçılık, aşçı yardımcılığı, pastacılık, dikiş nakış, takı tasarım, arıcılık, hızlı klavye kullanım kurslarına katılımları sağlanarak; istihdam ve ekonomik bağımsızlık konusunda destek olunmuştur
Kadınların ekonomik güçlenmesine katkı sağlamak için ilçenin birçok bölgesinde Kadın üretici pazarları açılmış, kadın kooperatifleri desteklenmiştir. Bu pazarlarda 700’e yakın kadına kendi ürettikleri ürünleri satma imkanı sağlandı. Girişimci kadınlar için eğitimler, seminerler düzenlendi. Mezitli Üretici Kadın Girişimi ve İşletme Kooperatifi (SOLİNOVA) kuruluşuna ve çalışmalarına destek verildi.
TOROSLAR BELEDİYESİ
Toroslar Belediyesi 1994 yılında kurulmuştur.
Nüfusu 310.606 Kadın:154.725 Erkek: 155.881
Belediye meclisinde 5 Kadın 32 erkek toplam 37üyesi vardır.
Mecliste Kadın Erkek Eşitliği Komisyonu bulunmaktadır.
Kadın çalışmaları Kadın ve Çocuk Hizmetleri Şefliği olarak Sosyal İşler Müdürlüğü altında yapılmaktadır.
STRATEJİK PLAN 2020-2024
Sunulan Hizmetler başlığı altında
Sosyal Hizmetler;
-Kadın Danışma Merkezlerini ihtiyaca göre açarak ilçemizde yaşayan kadınlarla ilgili her
sosyal kesimden kadınların bilgilendirilmeleri, bilinçlendirilmeleri, desteklenmeleri, güçlendirilmeleri amacıyla; fiziksel, duygusal, cinsel ve ekonomik şiddete uğrayan ve uğrama riski taşıyan kadınların, şahsen veya telefonla baş vurmaları halinde, ücretsiz olarak hukuksal Bilgilendirme ve psikolojik danışmanlık hizmeti almalarını sağlamak.
-Kadınların yerel yönetim hizmetlerinden faydalanabilmeleri için gerekli araştırmaları yapmak veya yapılmasını sağlamak, Kadınlara yönelik ücretsiz eğitim ve seminerler düzenlemek, Kadınlara yönelik sosyal etkinlikler düzenlemek, Kadın sorunlarını (psikolojik, hukuki, sosyal ve ekonomik) görünür hale getirmek, projeler, geliştirmek, uygulamak.
Hedefleri arasında Kadın sığınma evi ve kadın aktivite merkezi açmak da vardır.
2019-2020 Yılı Faaliyet Raporu
Kadına yönelik şiddetle mücadelede yapılan
300 kadına Kadın Danışma Merkezinde danışmanlık hizmeti verilmiştir.
Panel, kahvehanelerde seminerler düzenlenmiştir.
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği için Yapılan Faaliyetler
CEMR (Avrupa Belediyeler ve Bölgeler Konseyi) Avrupa Yerel Yaşamda Kadın Erkek Eşitliği Şartını imzalamıştır
8 Mart etkinlikleri; el emeği ürün sergileri, panel yapılmıştır.
Kadının ekonomik güçlenmesi için yapılan faaliyetler
Tortek merkezinde kadınlara meslek edindirme kursları açılmaktadır.
YENİŞEHİR BELEDİYESİ
1993 yılında kurulmuştur.
2020 yılı verilerine göre 268.776 bin nüfusu olan ilçenin 138.917’si kadın, 129.859’u erkektir.
Belediye meclisinde 4 kadın 33 erkek bulunmaktadır.
Belediye bünyesinde 195’i kadın, 774 erkek personel çalışmaktadır.
2019 yılında Kadın ve Aile Hizmetleri Müdürlüğü kuruldu. 2019 yılından önce kadın çalışmaları Kültür Sosyal İşler Müdürlüğü tarafından yürütüldü.
Yenişehir Belediyesinin Kadın danışma Merkezi ve Kadın Sığınma Evi yoktur.
Yenişehir Belediyesi 2015 yılında Yenişehir sınırları içinde iki tane sığınma evi amaçlı kullanım için iki ayrı bina yaparak Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne devretmiştir.
Stratejik Plan 2020-2024
2.5. Faaliyet Alanları ile Ürün ve Hizmetlerin Belirlenmesi başlığı altında
- Toplumsal cinsiyet eşitliği
6.1 Şiddet mağduru olmuş kadınlara destek
6.2 Kadınların yönetimde aktif olması
6.3 CEDAW sözleşmesinin gerekleri
Strateji Geliştirme bölümünde; amaç, hedef ve performans göstergeleri olarak
Kadına yönelik eğitim, sağlık ve yardım hizmetleri başlığı yer almaktadır
H5.2: Dezavantaj Yaşayan Kesimlere Yaşanabilir Yenişehir’i Oluşturacak Yerel Eşitlik Planının
Geliştirilmesi, Uygulamaya Konulması ve Dönüştürücü Sosyal Desteğin Sağlanması.
Kadın ve Aile Hizmetleri Müdürlüğü faaliyet alanları
Faaliyet ve Projeler Yaşlı ve engelli bireylerin belediyedeki bürokratik işlemlerinin kolaylaştırılması
Özellikle ailelere yönelik danışmanlık merkezi açılması, nikah için başvuran çiftlere evlilik atölyeleri düzenlenmesi, çocuk istismarı, aile içi şiddet, taciz ve tecavüz vakaları mağdurlarının korunma ve barınmalarına yönelik çalışmaları yapılması, bu konularda başvuru birimlerinin yaygınlaştırılması ve erişilebilir olması, Yaşlı ve hastalara yönelik etkinlikler yapılması
Yerel Eşitlik Planı çerçevesinde; yaşı, cinsiyeti, sosyo-ekonomik durumu nedeniyle dezavantaj
yaşayan kesimlerle birlikte çalışma yapılarak hizmet etkinliğinin artırılması , ihtiyaçlar Toplumsal hayata katılmada, sağlık ve eğitim hizmetlerine ulaşmada sorun yaşayan kesimlerin maruz kaldığı engellerin azaltılması, kaldırılması
Aile içi şiddetin önlenmesi, mağdurlarının korunması
2019-2020 Yılı Faaliyet Raporu
Kadın ve Aile Hizmetleri Müdürlüğü kuruldu
Kadına yönelik şiddetle mücadelede yapılan,
Belediye çalışanlarının sergilediği tiyatro, seminer, film gösterimi
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği için Yapılan Faaliyetler
8 Mart etkinlikleri, fotoğraf ve resim sergileri, söyleşiler, tiyatro oyunları, atölye çalışmaları, sağlık taraması, İstanbul Sözleşmesi broşürlerinin dağıtılması
Uluslararası gezici Filmmor kadın Filmleri, tiyatro, seminer
Kadının ekonomik güçlenmesi için yapılan faaliyetler
Pazar ötesi kadın üretici pazarı açıldı.
SONUÇ OLARAK
Büyükşehir belediyesine ait iki kadın danışma merkezi ve bir terapi merkezi ve bir konuk evi bulunmaktadır. Mezitli ve Toroslar ve Belediyelerine ait birer danışma merkezi olup sığınma evi yoktur. Akdeniz ve Yenişehir Belediyelerine ait kadın danışma merkezleri ve sığınma evi bulunmamaktadır.
Büyükşehir Belediyesi kadın aile ve hizmetleri dairesi başkanlığı genel olarak STK’lar ile iletişim halindedir. Yapılan görüşmelerde faaliyetleriyle ilgili bilgilendirmekte ve görüş almaktadır. Bu bilgilendirmelerden toplumsal cinsiyet eşitliğini ana akımlaştırma çalışmaları sürecinde olduğunu anlıyoruz.
Danışma merkezlerinden birinin MEŞOT (otogar)’da hizmet vermesinin isabetli olduğunu düşünüyoruz. Otogar gibi farklı stratejik önemlere sahip bölgelerde de (serbest bölge, hal vb.) kadın danışma merkezlerinin bulunması kadının güçlendirilmesinde ve şiddetle mücadelede etkili olabilir. Bu iş kollarında çalışan kadınlar genellikle güvencesiz, ağır iş koşullarında ve uzun saatler çalışmakta ayrıca cinsiyetçi yaklaşım ve farklı şiddet türlerine maruz kalmaktadırlar. Özetle daha çok soruna ve daha az zamana sahip olmaları kolay erişilebilecekleri merkezlerin önemini göstermektedir. Önceki çalışmalarımızda aldığımız geri bildirimlerden merkezden uzak mahallelerde yaşayan kadınların da merkezdeki hizmetlere erişimde zorluk yaşadığını gördük. Aynı zamanda kadın danışma merkezlerinden ve verilen hizmetlerden haberdar olmayan kadınlara erişmek de önemli. Belediyelerce bu merkezler ve verdiği destekler sürekli ve yaygın şekilde görünür kılınmalıdır. Hizmetlerin artan bir etkiyle sürdürülebilmesi için birim çalışanlarının toplumsal cinsiyet eşitliği ve gerekli diğer bilgileri geliştirme eğitimlerinin periyodik olarak sağlanması gerektiğini düşünüyoruz.
Kentimizde var olan kadın danışma merkezlerinin sayısı ve kapasitesi yetersizdir. Avrupa Konseyi’nin standartları başarılı olmak için her 50.000 kadın nüfusa bir dayanışma merkezi öngörmektedir. Kadına yönelik şiddetin artış gösterdiği günümüzde kadın danışma merkezi olmayan ilçe belediyelerinin de danışma merkezleri açmaları acil ihtiyaç olarak görünmektedir.
Akdeniz belediyesi de kadın danışma merkezi ve sığınma evi olmayan belediyedir. Kadınlara psikolojik destekler verdikleri belirtilmiştir. Kadın emeği üretici diyarı adıyla kadın emeği desteklenmektedir. 2020-2024 stratejik planında toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik kadına yönelik şiddetle mücadelede bütünlüklü politikalar yer almaktadır. Kadın konuk evinin işletilmesi yer almaktadır. Ancak 2019-2020 faaliyetlerine bakıldığında stratejik planın yansımalarını görünmemektedir..
Toroslar belediyesinin imzalamış olduğu Avrupa Belediyeler ve Bölgeler Konseyi CEMR şartının toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve cinsiyetçi şiddete dair sorunların çözümü ve eşitlikçi bir toplum için ideal bir yol haritası olduğunu düşünüyoruz, tüm belediyelerin imzalamasını temenni ediyoruz. Toroslar belediyesinin şartı imzalamış olması çok umut verici olmakla birlikte henüz adımların atılmamış olması da bir o kadar düşündürücü. Stratejik planda kadın danışma merkezlerinin ihtiyaca göre arttırılması ve sığınma evi hedefi var. Ancak 2019-2020 faaliyetlerine bakıldığında henüz bu doğrultuda atılmış bir adım olmadığını görüyoruz. Kadın danışma merkezinin kapasitesinin güçlendirilmesi ve sığınma evinin açılması acil bir görev olarak duruyor.
Kadın nüfusunun en fazla olduğu Yenişehir belediyesinin kadın danışma merkezi ve sığınma evinin olmayışını önemli bir eksiklik olarak görüyoruz. Geçmişte sığınma evi amaçlı yapılan iki bina bakanlığa devredildiğinde belediye görevini yaptığını ifade etmiştir. Böylece kendi üretmesi gereken hizmetin sorumluluğunu almamıştır. Yeni dönemde bu sorumluluğun görülmesini ve gereklerinin yerine getirilmesinin yanı sıra toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik politikaları hayata geçirmesini temenni ediyoruz.2019-2024 stratejik planı (sayfa 22/ faaliyet alanı ) kısmında ‘’ şiddet mağduru olmuş kadınlara destek, Kadınların yönetimde aktif olması, CEDAW sözleşmesinin gerekleri ,Kadına yönelik eğitim, sağlık ve yardım hizmetleri gibi başlıklar olmasına karşı somut faaliyetler planın ayrıntılarında yer almamıştır. Kadın danışma merkezi ve sığınma evi stratejik planda yer almamıştır.2019-2020 faaliyet planında Kadınların el emeğini değerlendirmek için Pazar Ötesi Kadın Üretici Pazarı açıldığı ve bilinçlendirme/ bilgilendirme faaliyetleri, sergiler, film gösterimleri görülmektedir.
Mezitli kadın nüfusunun fazla olduğu ikinci ilçedir. Belediyenin kadınların ekonomik güçlenmesine yönelik çalışmaları bulunmaktadır. Kadın üretici pazarı ve kadın üretim kooperatiflerini desteklemektedir. Akdeniz Belediyeler Birliği ile ortaklaşa bir kadın danışma merkezi açılmış ve gönüllülerle yürütülmeye çalışılıyor. Belediye santralinden danışma merkezinin telefonunu istediğimizde öyle bir numara olmadığı söylenmiştir. Akdeniz Belediyeler Birliği telefonunu aradığımızda oradaki görevli gönüllü psikologla telefonlaşarak randevu oluşturdu. Gönüllülerin toplumsal cinsiyet eşitsizliği konusunda gerekli donanıma sahip olup olmadıkları bilgisine sahip değiliz. Belediyenin stratejik planında ‘’ sosyal hizmet alanlarının yapılması (hedef 5) de kadın konuk evi yapılması geçmektedir. Ancak tespit ve ihtiyaçlar bölümünde kültür ve sanatsal gerekliliklerden söze dilmektedir. Özel ilgi grupları ile sosyal güçsüzlere yönelik sosyal ve ekonomik yardım projelerinin geliştirilmesi (A9) başlığında ‘’ şiddet gören kadın ve çocuklar için psikolojik ve hukuki destek sağlanması’’ yer almaktadır. Sürdürülebilir kalkınma hedeflerinden toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına yönelik bir amaç ve hedef yer almamıştır.
Kadın danışma merkezlerine neden ihtiyaç var
Türkiye’de eş ya da aile bireylerinin fiziksel ve/veya cinsel şiddetine maruz kalmış kadınların %89’u hiçbir kuruma başvurmamıştır. Kadına yönelik şiddetin yaygınlığı düşünüldüğünde bu oran kadınların başvurabilecekleri kurumları bilmediklerini ya da bu kurumlara güvenmediklerini göstermesinin yanı sıra kolayca erişebilecekleri ve yargılanmadan dinlenebilecekleri kurumların azlığını da göstermektedir (Mor Çatı) . Şiddetten uzaklaşmak isteyen kadınların yargılanmadan, ayrımcılığa uğramadan yaşadıklarını anlatabilecekleri ve her bir kadının biricik durumu göz önüne alınarak, saygın bir birey olarak kararları doğrultusunda destek alabileceği dayanışma merkezlerinin olması önemlidir. Kimi zaman kadınlar, yaşadıkları şiddet sebebiyle şiddetten korunmak ve uzaklaşmak için plan yapmakta zorlanabilirler. Kadın dayanışma merkezlerinde ihtiyaç ve güvenlik analizi yapıldıktan sonra destekler sunulur veya yönlendirme yapılır. Bu merkezler kadınların ve çocuklarının hukuki destek, sosyal destek, bilgi paylaşımı, psikolojik destek gibi desteklerle şiddetten uzaklaşmalarının mümkün olmasını sağlar. Şiddetten uzaklaşmak, kadının evinden ayrılmaksızın da yapabileceği bir şeydir. Şiddetle mücadele ile yükümlü kurumların, etkin ve acil önlem alması, vermeleri gereken destekleri zamanında ve eksiksiz temin etmeleri sonucu kadınlar can güvenliklerini ve gerekli diğer koşulları sağlayarak şiddetten uzakta yeni bir hayat kurabilirler.
Kadın Sığınma evi / konuk evi
Büyükşehir belediyesi hariç diğer merkez ilçe belediyelerimizde yoktur.
Sığınma evleri / Konuk evleri şiddete maruz kalmış kadın ve çocukların şiddetsiz, güvenli bir ortamda destek ve dayanışma alabilecekleri yerlerdir. Burada kadınların yaşadıklarını değerlendirerek kendi güçlerini hatırlamalarının, hayatlarının kontrolünü tekrar ellerine alıp kendilerine uygun hayatı kurmalarının önü açılmalıdır. Bu nedenle çok yönlü desteklere ihtiyaç duyulur. Bu desteği verecek uzmanların da mesleki donanımlarını geliştirecek olanaklar sağlanmalıdır. Sığınma evlerini sadece can güvenliğini sağlayan yerler olarak tanımlamak hem anlamını daraltmakta hem de kadınların alabilecekleri destekleri sınırlamaktadır. Her kadının biricik hikâyesi ve buna bağlı olarak farklı ihtiyaçları vardır, bunu görmek ve verilen hizmetin, çalışmaların alt yapısını buna uygun hale getirmek gerekir. Koşullar kadınları çaresiz ve çözümsüz hissettirmemeli. İhtiyaç duyduğu her ne ise uzmanlarla birlikte kadına destek olabilecek olanaklara sahip olmalı sığınma evleri. Sığınma evleri stresi yüksek yerler olduğundan çalışanların ihtiyaçları gözetilmeli ve belli aralıklarla süpervisor destekleri verilmelidir.
Mersin’in önemli ve zorlu bir gerçeği de yoğun göç alan bir kent olmasıdır. Konumlarından dolayı şiddete daha açık olan mülteci kadınların dil ve kenti bilmemelerinden dolayı korunma hizmetlerine ulaşması daha da zordur. Mülteci derneğine göre Mersin’de % 12 Suriyeli mülteci bulunmaktadır. Diğer mülteciler ve kayıtlı olmayan Suriyeliler de düşünüldüğünde oran yükselmektedir. Bu gerçek, sığınma evleri düşünülürken mülteci kadınları şiddetten korumaya yönelik ihtiyaç ve önlemleri dikkate almayı gerektirir. Şiddete uğrama olasılığı çok yüksek olan LGBTİ+ vatandaşları şiddetten koruyan hizmetlerin merkezi ve yerel yönetimler düzeyinde yok denecek kadar az olduğunu biliyoruz. Mersin’de de bu mekanizmalar yok. Hemşehrilik hakkından herkes gibi payını almaları ve güvende hissetmeleri için sorunları görülmeli ve koruyucu önleyici hizmetler hayata geçirilmelidir. Huzur ve barış ortamının sağlanması için kentin her bir vatandaşının can güvenliğini gözeten, ihtiyacını gidermekle yükümlü hisseden belediyecilik anlayışına ihtiyacımız var.
SON OLARAK
Günebakan Kadın Derneği olarak bu projeyi; Mersin’de yaşayan biz kadınların can güvenliğimizin sağlanmasına, şiddetten korunmamıza ve şiddetin önlenmesine katkı sunacağını düşünerek hazırladık. Ayrıca bu proje ile hem STK lar arasındaki hem de belediyeler ve STK’lar arasındaki iletişim ve iş birliğinin gelişmesini hedefledik. Diyalogların sürekliliğinin, sorunların görülmesine ve çözüm üretilmesine olanak verirken bir birini destekleyen yerden söz söylemekle isabetli ve etkili adımların atılmasını mümkün olacağı düşüncesindeyiz. Çünkü Belediyeler sorun çözebilecek maddi, manevi gücü barındıran oluşumlardır. STK’ların böyle bir gücü olmadığı gibi belediyeciliğin imkân ve imkânsızlıkları da STK’ların bilgi alanında değildir. Öte yandan yaşanan sorunları ve ihtiyaçları en iyi o kentte yaşayanlar görmektedir ve biz STK’lar da bu kentte kadınların yaşadıkları sorunların yansıdığı oluşumlarız. Yani sorunları daha yakın yerden gören hatta içinde olan ve sorunları yaşayanlarız.
Sadece sorunları yaşamakla kalmıyoruz, Türkiye’de ve dünyada toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve getirdiği şiddet sorunlarına çözüm yaklaşımlarını takip ediyoruz. Yapılan analizleri ve uygulanan yöntemleri inceliyoruz. Yani kadınların sorunlarını çözecek gücümüz yok ama nasıl çözülebileceği ile ilgili sürekli bilgilenme halindeyiz. Bu alanda dünya ve Avrupa ölçeğinde sözleşmeler, araştırmalar, geliştirilmiş modeller, çalışmalar mevcuttur. Aynı şekilde ülkemizde de çok değerli uygulamalar ve araştırmalar var. Bir kentin trafiğinin en rahat düzenlenmesi için nasıl bir etüt ve planlama yapılıyorsa, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin giderilmesi için de sıkı bir etüt ve planlama gerekiyor. Bütüncül bir perspektif ve uzmanlık gerekiyor ki bu perspektif ve uzmanlıklar ülkemizde de mevcuttur. Bilgi birikimi ve uygulamalarda hayli yol alındığını bildiğimizden, gelinen aşamada daha çok ve daha isabetli adımların atılmasının mümkün olduğu umudundayız.
Bu umutla yapmayı planladığımız çalıştayda; Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve şiddet ilişkisini koparmadan planlanan hizmetlerin, kadınların beklediği hizmetler ve yöntemlerle buluşmasının olanakları ve imkânlarını araştırmayı,
Ve bu süreçte başta cinsiyet ayrımcılığı olmak üzere tüm ayrımcılıklardan arınmayı, çoğulcu demokrasiyi ve uzlaşma kültürünü geliştiren, hemşerilik hukukuna ve ortak yaşam bilincine hizmet eden ufka daha çok yaklaşmayı diliyoruz.
GÜNEBAKAN KADIN DERNEĞİ
EK OLARAK; Bu raporun yazılımı ve sonrası süreçte çok hızlı gelişmeler oldu. Hükümet toplumsal cinsiyet eşitliğine giden yolda pusula olabilecek İstanbul sözleşmesinden ayrılacağını duyurdu. Sonrasında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı iki bakanlık olarak kuruldu. Son aşamada ilgili bakanlık ‘’Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ‘’ olarak ifade edilmektedir.
Yararlanılan Kaynaklar
Yerel Yönetimler ve toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik kaynaklar;
*http://ka-der.org.tr/wp-content/uploads/2019/06/belediyekadinlarada.pdf
*TEPAV 81 İl İçin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi- 2016/2017/2018/2019.
*Kadına Yönelik Şiddet ve Kadın Sığınma Evleri Violence against Women and Women Shelters, Burcu Rahşan Erim1 , Bengü Yücens1(dergi park)
*Kadın Hakları ve Yerel Yönetimler “Kadın Dostu Kentlere Doğru” T.C. İçişleri Bakanlığı Araştırma ve Etütler Merkezi (AREM) tarafından B.M. Kadın ve Kız Çocuklarının insan Haklarının Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programı kapsamında hazırlanmışltır.
*TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİ VE ŞİDDET Fatma BAŞAR*, Nurdan DEMİRCİ**
*Kadın sığın ma Evleri Klavuzu , Teşkilatı, yerel yönetimler…Kadın statüsü genel müdürlüğü
*Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Kadınlara Yönelik Hizmetlerinin Toplumsal Cinsiyet Açısından İncelenmesi An evaluation of local government services for women in Turkey on the basis of gender Ilgın Yücel* İlkay Kutlar*
* Kadın Da(ya)nışma Merkezleri ve Sığınaklar Nasıl Olmalı? Pratik Bilgiler El Kitabı(Mor Çatı)
*https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/219811 ,kadın sığınma evleri
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, İl Emniyet Müdürlüğü, Belediyelerin mevcut durum tespitleri;
Basın haberleri, Stratejik Planlar, Faaliyet Raporları, Resmi İnternet siteleri haberleri, dernek olarak istediğimiz bilgilere verilen cevaplar ışığında hazırlanmıştır.
* Toroslar Belediyesinden yanıt gelmemiştir.
*Günebakan Kadın Derneğinin ‘’ yasalar uygulansın kadın sığınma evleri ve danışma merkezleri açılsın’’ projesi ( 2019-2020 ) kapsamında Günebakan Kadın Derneği tarafından hazırlanmıştır.
